کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 38

داغان شدن-از هم پاشیدن-متفرق شدن

پر اشتها-کسی که متمایل به خوردن زیاد است
بامبول زدن-حقه سوار کردن
چشم شور-آن که چشم زخم زند
دک کردن-از سر وا کردن

چشم بلبلی-دارای چشم گرد-نوعی لوبیا

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

تنبان فاطی- برای فاطی تنبان نشدن

بارانداز-جای پیاده کردن بار

چرخ و فلک-وسیله ای دایره شکل برای بازی با جایگاه هایی آویخته که هر یک یا چند تن بریکی از آن ها می نشیند و آن دایره بر گرد خویش می چرخد

آی زرشک(آی زکی)

تو دهنی-ضربه ای که به دهان کسی بزنند-سخنی درشت در پاسخ کسی

ز ِله-ستوه-عجز

دو ترکه سوار شدن-دو پشته سوار شدن

جَلد-چابک-چالاک-کبوتر دست آموز

چوبدار-گله دار-گوسفند دار

دوبلور-دوبله کننده

به پول رساندن-فروختن

آجیل مشکل‌گشا(آجیلی که برای گشایش کار می‌خرند و بین مردم متدین پخش می‌کنند)
پیش غذا-آن چه پیش از غذای اصلی می خورند

پلاس بودن-ویلان و سرگردان بودن

ترکه-آدم باریک و بلند

خجالت دادن-کسی را شرمسار کردن

 

چتوَل-یک چهارم

 

پَرِ قیچی-پادو-کارگزار-طرفدار پر و پا قرص

 

جِز-صدای تماس آب با آتش-صدای تف دادن چیزی در روغن

ابتدا به ساکن-ناگهانی-بی‌مقدمه

بد جنس-بد ذات-بد نهاد-فرومایه

دلمه شدن-بسته شدن
توپ در کردن-توپ انداختن
در هم لولیدن-توی هم رفتن

چاق شدن-بهبود یافتن-درمان شدن

خال زدن-پیدا شدن خال در جایی از بدن یا لکه در چیزی-خال کوبی کردن

 

در لفافه سخن گفتن-پوشیده و کنایه آمیز سخن گفتن

 

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

بالا آمدن گندکاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

 

خوش برخورد-خوش محضر-خوش معاشرت
پهلوان پنبه-درشت اندام ولی بی زور-پهلولن دروغی

راه حل آسپرینی-راه حل موقت و غیر اصولی

اجابت کردن معده-قضای حاجت

چغاله بادام-بادام نارس
دسته جمعی-باهم-گروهی

حاج خانم-عنوان احترام آمیز برای زنان مسلمان سالمند
بد لعاب-بد گوشت-بد خلق

از جا در رفتن-کنترل خود را ناگهان از دست دادن-ناگهان خشمگین شدن

خوش رو-زیبا-خندان

دو به دو-دو تا دو تا

خدمت کسی رسیدن-به حضور کسی رسیدن-کسی را تنبیه کردن

چپاندن-چیزی را به زور و فشار در چیز دیگری جا دادن-تپاندن

چپه-کجی به یک سمت

بزن بزن-زد و خورد شدید-کتک کاری

دل ای دل کردن-آواز اندوهگین خواندن

 

دولت سرا-تعبیری احترام آمیز از خانه ی کسی

دم کوتوله-کوتاه قامت-چیز کوچک

 

چین-یک بار درو-بک بار چیدن

دل آشوبه گرفتن-دچار حالت تهوع شدن

دست آموز-تربیت شده-آموخته

خانه بستن-در بازی نرد دو مهره را در یک خانه قرار دادن تا حریف نتواند در آن جا بنشیند
چای خوری-وسایل چای خوری-سرویس چای خوری

تقلا-دست و پا زدن-کوشش زیاد

در هم و بر هم-آشفته-پریشان-آمیخته

برو برگرد-چون و چرا

آب نخوردن-درنگ نکردن

درد و بلای کسی به جان خوردن-تعبیری تحقیرآمیز برای مقایسه ی دو نفر با یکدیگر که این یکی صفات آن دیگری را نداشته باشد

رقصاندن بز-هر دم بهانه گرفتن

این جور که بویش می‌آید(چنان که از ظواهر امر پیدا است، از فرار معلوم)

به خاک سیاه نشستن-بدبخت و ذلیل شدن

باد هوا خوردن-درماندگی و فقر کامل داشتن

الم‌شنگه(هیاهو، آشوب، جنجال، داد و قال)

پاچه لیز شدن-از راه پیمایی خسته شدن

چه غلط ها !-چه فضولی ها !

اُزبَک-بی‌ریخت-ژولیده-ازخودراضی

بیرونی-مقابل درونی-جایی از خانه که مردان و خدمتگزاران مرد می نشینند

بی همه کس-بی پدر و مادر

داوطلب-خواستار-نامزد
 

دل و قلوه ای-کسی که دل و قلوه می فروشد
اروای ننه‌ات-ارواح بابات
دروازه بان-محافظ دروازه در فوتبال-گلز
چُش گفتن-جلوگیری کردن-مانع شدن

خرده فروش-فروشنده ی اجناس در اندازه های کم

رانده و مانده-بدبخت و وامانده

تحت الشعاع قرار دادن-زیر نفوذ و تاثیر قرار دادن
در دهان ها افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن
ددر رفتن-بیرون رفتن

پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

 

پی بردن-دریافتن-آگاه شدن

پُکیدن-ترکیدن

 

دست به عصا راه رفتن-با احتیاط رفتار کردن-بسیار محتاط بودن

آس و پاس(در نهایت تهیدستی ، بینوا، مفلس)
تخم دو زرده کردن-کاری بزرگ انجام دادن

پلاس شدن-مدت زیادی در جایی ماندن-جایی را پاتوق خود کردن
دل واپسی-نگرانی-اضطراب
چله ی تابستان-گرمای سخت

اخ و تف کردن-آب دهان بیرون افکندن

 

آبِ بسته(شیشه، بلور، یخ، برف)
اُرس و پرس(پرسش و پاسخ)
بود و نبود-آنچه می تواند وجود داشته باشد-مال و منال-همه ی دارایی

اهل آن کار (کار بد)

روضه خواندن-سخنان بی فایده گفتن-آه و ناله کردن

خرد و خاکشیر-ریز ریز و ذره ذره شده-از پا درآمده

در دهان را چفت کردن-خاموش شدن-رازداری کردن

خواب به خواب شدن-خواب از سر پریدن-بدخواب شدن

خودنویس-قلمی که جوهرش را با خود دارد

در و تخته را مهر کردن-سکوت کردن-دست کشیدن

دختر سعدی-دختری که بیش تر در بیرون از خانه و کم تر در خانه است
چشم و گوش بسته-بی تجربه و بی اطلاع
آن روی کسی بالا آمدن-خشمگین شدن

جا افتادن-سر جای خود آمدن

خانه گرفتن-نگا. خانه بستن-اجاره کردن خانه

بار شیشه-بار شکستنی-کودک در شکم مادر

خاک آلود-آلوده به گرد و غبار و خاک
تارتنک-عنکبوت-کارتنک

خدا بیامرز-مرحوم-مغفور

به خورد چیزی دادن-نفوذ دادن-وارد کردن

درز گرفتن-کوتاه کردن سخن-اصطلاح خیاطی برای کوتاه کردن اندازه ای در لباس

دلچرکی-ناخوشایندی-اکراه

پرداختی-مبلغ داده شده

دم حجله کشتن گربه-زهر چشم گرفتن برای نخستین بار

از زیر بته عمل آمدن-خانواده و اصل و نسبی نداشتن

 
پیسی سر کسی در آوردن-با کسی نهایت بدرفتاری را کردن

حساب بالا آوردن-بدهکار شدن
تلیت-نان خیسانده در غذای آبکی

دبوری-بی سر و پایی-ولگردی

حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را کردن

خوردن سر کسی-سبب مرگ کسی شدن-کسی را دق مرگ کردن-در نتیجه ی پرحرفی کسی را کلافه کردن

دود چراغ خوردن-زحمت کشیدن-تحمل رنج کردن-استخوان خرد کردن

خالی خالی-بدون چیز دیگری

 

حق و حساب دادن-رشوه دادن-آجیل دادن

خلق تنگی-عصبانیت-خشمگینی

 

دل رحم-مهربان

خاله خُمره-زن کوتاه قد و چاق

دو دل-مردد-بی تصمیم
پیداش کردن-کسی را یافتن-گیر آوردن

حجله بستن-به پا کردن و آراستن حجله

ابرو تابیدن-گره بر ابرو افکندن

زخمه-ضربه ای که برای نواختن به تار می زنند.

پاشنه ی دهان را کشیدن-دشنام فراوان دادن
از گلیم خود پا را درازتر کردن(از حد (توانایی) خود تجاوز کردن)
خودسر-گستاخ-سرکش

روده کوچکه ی کسی روده بزرگش را خوردن-کنایه از شدت گرسنگی

بساز-آدم سازگار-صبور

آن‌کاره(اهل آن کار (کار بد))

پشت سر هم-پیاپی متوالی
دستک-دفتر حساب

خاله خرسه-دوست نادان

اوت بودن-بی‌خبر بودن-از مرحله پرت بودن
چُل کلید-جام درویشان
دهنی کردن-آب دهان زدن به غذا یا چیزی

به خط کردن-به صف کشیدن

بی عرضه-بی لیاقت-بی مصرف

دری وری گفتن-سخنان نامربوط گفتن-چرند و پرند گفتن-آسمان و ریسمان به هم بافتن

دست خدا به همراه-در پناه خدا
آغا‌پنبه-زن بسیار سفیدرو-عروسک پنبه‌ای

خرمن-انبوه و پرپشت

دست به سر کردن کسی-کسی را به بهانه ای برای انجام کاری بیرون فرستادن-کسی را رد کردن

آینه‌ی کسی بودن-یکسره از کسی تقلید کردن

جرینگ-صدای سکه های پول

 

آخر و عاقبت(نتیجه‌ی خوب)

از کرگی دم نداشتن خر(نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری)

پابوسی-زیارت

 

حواس پرتی-پریشان حواسی-فراموش کاری
استخوان‌دار-محکم-بااراده

بد آوردن-بد شانسی آوردن-زیان دیدن بر اثر پیشامد بد

آسیاب‌گردان-کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید

چنار عباس علی-متلک بد

جنگ حیدری و نعمتی-جنگ میان دو تن یا دو دسته

چاق کردن غلیان-آماده کردن غلیان برای کشیدن

پایین دست-طرف پایین

تنگ-بسیار نزدیک-چسبیده

حکیم فرموده-فرمان قاطع و لازم الاجرا

پیش پرده-نمایشی کوتاه پیش از آغاز نمایش اصلی

پرواربندی-پرورش گاو گوسفند برای سر بریدن

 

پشت چیزی گذاشتن-با پشتکار دنبال چیزی رفتن-کاری را با اراده ی محکم دنبال کردن

پولک-زینت هایی دایره شکل و درخشان که به جامه می دوزند

تخته زدن-پنبه زدن

روی دوش کسی سوار شدن-بر کسی مسلط شدن

حلال واری-نگا. خلال وار

دوا شور کردن-شستن فرش با دوا

زیر نویس-پادداشت پایین صفحه-پا نویس-نوشته ی زیر فیلم

چاک پشت-اسبی که در کمر خود فرورفتگی دارد و شانه و کفلش برآمده است

 

پدر مرده-یتیم-خطابی به هنگام خشم مانند پدر آمرزیده یا ننه مرده

 

حساب تراشیدن-خرج درآوردن-حساب غیر واقعی نشان دادن
دل و قلوه ای-کسی که دل و قلوه می فروشد

پالان گذاشتن بر کسی-کسی را خر کردن-فریب دادن

استکانی زدن-می‌خوارگی اندکی کردن

پت پتی-موتور سیکلت

دَمکنی-پارچه ای کلفت که برای جلوگیری از بیرون رفت بخار و دم کشیدن برنج یا چای بر روی دیگ یا قوری می گذارند

جنجال-هیاهو-داد و فریاد-غوغا

تپلی-گرد و چاق

خاطر جمع بودن-مطمئن بودن-یقین داشتن

پس دادن درس-پاسخ دادن به پرسش های درسی

حیف شدن-حرام شدن-نفله شدن-از فایده افتادن

پِر پِر-در زبان کودکان : صدای پریدن پرنده

حاجی خرناس-لولو

خوش شانس-خوش اقبال-خوش طالع

بازاری-دارای شغلی در بازار-مبتذل

توگوشی حرف زدن-نجوا کردن-تنگ گوش کسی حرف زدن

دود گرفتن-پُک زدن
آب نکشیده-زشت-بد-نامفهوم

زیر گذر-راهی زیرزمینی برای پیاده ها که پیاده رو این سوی خیابان را به آن سو پیوند می دهد

جای پا-اثر-نشانه-رد

از دهان گنده‌تر حرف زدن(گفتن مطالبی که در حد گوینده نیست)
خوب کاشتن-از عهده ی کاری خوب برآمدن

دوبل-دو برابر

 

آوردن(باعث شدن، ایجاد کردن)

حقه به کار زدن-نگا. حقه به کار بردن

 
راه دادن-باز کردن راه عبور-کنار رفتن از سر راه-اجازه ی ورود دادن-رضایت دادن به عمل جنسی

بچه ننه-بچه ی لوس و نازک نارنجی

آفتاب کردن(برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن)

پینکی رفتن-چرت زدن

دَنگ-حیران و آشفته-سرگشته و شیدا

خبرنگار-آن که برای روزنامه-مجله-یا رادیو و تلویزیون کسب خبر می کند

جای کسی را خالی کردن-در جایی از کسی یاد کردن و آرزو کردن که کاش می بود

بالای منبر رفتن-پر گویی کردن

بازیگر-هنرپیشه ی سینما و تئاتر

جوال رفتن با کسی-با کسی درافتادن

زدن به کمر کسی-نوعی نفرین و دشنام است

پاردم ساییده-کهنه کار-ناقلا
اختر شمردن(شب‌بیداری)

از جنب و جوش افتادن-آرام گرفتن-شور و هیجان خود را از دست دادن

انگشت به دهان نهادن-متحیر ماندن

بنا-قرار

خر زور-نیرومند-پرزور

زال-کسی که موهای سر و ابرو و مژه های سفید دارد

دَمَغ-افسرده-ناراحت-خیت

حوصله داشتن-حال مساعد داشتن-تحمل داشتن

بن بست-کوچه ای که راه در رو نداشته باشد-مشکلی که راه حل نداشته باشد

از پشه گوشت کبابی خواستن-خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن

آسمان غرمبه-صدای رعد-تندر

از جیب رفتن-سود یا لذتی را از کف دادن
جان کسی به نانش بسته بودن-بسیار خسیس بودن که حاضر باشد جان بدهد نان ندهد
خوش انصاف-با انصاف-منصف

روده کوچکه ی کسی روده بزرگش را خوردن-کنایه از شدت گرسنگی

ریختن پشم و پیله ی کسی-از میان رفتن قدرت کسی-ضعیف شدن کسی

چشم کسی چهارتا شدن-سخت تعجب کردن-انتظار شدید برد

زرق و برق-جلوه ی ظاهری-جلا و شفافی

بخیه زدن-آجیده کردن-دوختن شکاف جامه یا تن

چلو چو انداز-شایعه پخش کن
زدن خود به آن راه-خود را به نادانی

ختم گذاشتن-مجلس ترحیم گذاشتن

 

دالبُر-بریده چون دال-منحنی وار بریدن

خانه زاد-نوکر-خدمت گزار

بازداشتن-منع کردن-مانع شدن

آماده‌باش(حالت آماده بودن برای رویارویی با خطر)

آقادایی را جنباندن(حرکتی به خود دادن)

ابنه‌ای-کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد
روی سر گذاشتن و حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را در حق کسی نشان دادن

به هزار زحمت-با رنج بسیار-با سختی فراوان

دندات روی جگر گذاشتن-طاقت آوردن-تحمل کردن-تاب آوردن

 

بست نشستن-پناه بردن به بست برای در امان ماندن از تعرض

چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا

خوش خرید-کسی که چانه نمی زند و نقد معامله می کند

آیَم سایَم-گاه‌کاهی

خربان-صاحب خر-خرکچی

زیست شناسی-دانش شناخت حیات و موجودات زنده

چیز دار-ثروتمند

از بام خواندن و از در راندن(خواستن و به بی‌میلی تظاهر کردن)

 

از سیر تا پیاز-همه چیز-با همه‌ی جزئیات

جا آمدن حواس-به هوش آمدن

دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

دیگ بار گذاشتن-گذاشتن دیگ غذا بر اجاق

آسمان را سِیر کردن(سخت خوشنود بودن، لذت بسیار بردن)

چسونه-پست و نالایق-دشنامی برای تحقیر

 

آجیل دادن(رشوه دادن، حق و حساب دادن)

جِر آمدن-اوقات تلخ شدن-زیر مقررات بازی زدن

با هم خواندن-تطبیق کردن-هماهنگ بودن
چشم کسی آب خوردن-امیدوار بودن-احتمال دادن

تیشه به ریشه ی کسی یا چیزی زدن-قصد نابودی کسی را داشتن

 

بی جا-نامناسب-بی مورد

تو پوزی زدن-تو دهنی زدن-با سخن تندکسی را نا امید کردن

حساب باز کردن-افتتاح حساب بانکی

حرف کسی شدن با کسی-با کسی مشاجره پیدا کردن

زنجیر زدن-زنجیر به پشت خود زدن

بیعار-کسی که شرم و ننگ نمی شناسد و از سرزنش شرمنده نمی شود

 

بشقاب پرنده-سفینه ی بشقاب مانند که از کهکشان آمده است . چیز پرنده ی ناشناس
حوصله ی کسی سر رفتن-خسته و کسل شدن-بی تاب شدن

پس کسی برآمدن-حریف کسی بودن

تحت اللفظی-کلمه به کلمه
خل بازی-حرکات غیر منطقی و غیر عاقلانه

پدر کسی در آمدن-بسیار اذیت شدن-دخل کسی آمدن

چیز خور کردن-خوراندن سم یا موادی که رمالان و دعانویسان تجویز می کردند